Gré van der Veen (Veendam 1936) was na de kweekschool in het onderwijs werkzaam en is een zeer productief schrijfster voor volwassenen en kinderen, ze schrijft korte verhalen, romans, poëzie, liedteksten, kinderboeken, stripverhalen, toneelstukken en revues. Geïnspireerd door de eerste Poëzie Veendam-bijeenkomst in 1977 begon zij gedichten te schrijven, voornamelijk in het Gronings. In 1979 verscheen haar eerste poëziebundel Krummels is ook brood, in 1984 verscheen de verhalenbundel Bie C&A dr uut. In 1985 was Van der Veen de winnaar van een schrijfwedstrijd uitgeschreven door het Anjerfonds. Voor theatergroep WAARK schreef ze, samen met Henk Plenter, in 1983 het toneeltuk Hou t komt dat Hekje Perfekje de koekoek nait meer heuren kin. Ze werd vaste huisschrijfster van WAARK waarvoor ze een aanzienlijk aantal toneelstukken schreef, vertaalde en bewerkte. Toneelteksten van haar hand zijn vertaald in het Duits, Platduits en het Fries. In 1990 schreef Van der Veen in opdracht van de provincie Groningen voor WAARK het kindertheaterstuk Hé Poepelepee of stoetje oorlog, het stuk verscheen later als stripverhaal i.s.m. tekenaar Geert Schreuder. In opdracht van Stichting Grunneger Toal stelde ze een Veenkoloniale cursus Gronings samen, die later werd bewerkt tot een Hogelandster en Westerkwartierder versie.
Van der Veen was regelmatig te gast bij Radio Noord: in de jaren 1991 en 1992 las ze wekelijks een verhaal, later, van 1995-1997, voortgezet in maandelijkse bijdragen aan de programma’s Hallo Groningen en Station Noord. Selecties uit de verhalen die werden geplaatst in het Dagblad van het Noorden onder de kop Kuren, 2000-2003, werden gebundeld in Kuren (2000) en Meer Kuren (2003).
Over het proza van Gré van der Veen schrijft Kees Visscher: ‘Het heeft een heel eigen klankkleur en stijl, die vooral gekenmerkt wordt door een levendige verteltrant en volkomen natuurgetrouwe, geloofwaardige dialogen. Het is bovendien heel authentiek Veenkoloniaals en bevat een rijkdom aan woorden en uitdrukkingen. Met het proza van Sien Jensema heeft het een soort van subtiele, onderhuidse humor gemeen (…) maar (…) zo sober en bedachtzaam-overwogen als Sien Jensema schrijft, zo sprankelend en soms bijna uitbundig schrijft Gré van der Veen’.
In 1988 werd aan Van der Veen de Literaire Prijs van Stichting t Grunneger Bouk toegekend, in 1997 ontving zij de Tine Clevering-Meijer Prijs, en in 2004 volgde de Zilveren Anjer als bekroning van haar gehele oeuvre.[JG]
Zelfstandige publicaties (Groningstalig)
1979 Krummels is ook brood (RSG Winkler Prins Veendam)
1980 Wizze in t onwizze (Dekker & Huisman)
1984 Bie C&A dr uut (Stabo/All Round)
1985 Eerlieks woar gebeurd (Veenkoloniaal Museum)
1986 De stoetkikker (St. Grunneger Bouk)
1987 Berestaark (begunstigersgeschenk Stichting t Grunneger Bouk)
1987 Van Tisternait en Aalbegeer (St. Grunneger Bouk)
1988 De viskerman en de zulfmoordenoar (Mollebone literair)
1990 De Siberische Kou (Staalboek/St. Grunneger Bouk)
1992 Hé Poepelepee of stoetje oorlog, stripboek (met Geert Schreuder) (Meinders)
1994 Anna (St. Grunneger Bouk)
1996 Goatjes in joen tong en sporen in t zaand (Zeehondencrèche Pieterburen)
1997 De dreum wordt wakker (Profiel)
1999 n Brobbelbad van de Gamma (Profiel)
2000 Kuren (Profiel)
2003 Abbedoedas (met Matty de Vries) (Philip Elchers)
2003 Meer kuren (Profiel)
2006 Loat joe nait nuigen! Tast toe! (Staalboek)
2008 Daip, Bloumlezen (Profiel)
Theaterwerken
1983 Hou t komt dat Hekje Perfekje de koekoek nait meer heuren zel
1984 Kompelminten dust t veur sinten
1988 Ficus en vitroazie
1988 De appelboom van Penske en Menske (vert. van het middeleeuwse Het esbattement van de appelboom[anoniem])
1990 n Zegen van stilte (in Kill your Darlings Noordelijk Theater De Voorziening, Groningen)
1990 Hé Poepelepee of stoetje oorlog (schrijfopdracht provincie Groningen)
1992 De kniezebieter (vert. De vrek van Molière)
1992 Wakker worden (vert. Il Risveglio van Dario Fo)
1992 De kramsvogel
1992 En loat we nou mor eten goan
1993 Gelokkege doagen (vert. Happy Days van Samuel Beckett)
1995 Zunder licht is t duuster
1996 Scholten zienent (vert. van De familie Scholtens van Gert Fokkens)
1998 n Parredies (vert. Een Paradijs van Peter van Straaten)
1998 t Allermooiste (vert. Het schoonste van al, van Guido van Meir)
1999 De verjoardag (vert. De verjaardag van Bouke Oldenhof)
2000 Roos
2001 Kop derveur (vert. van een compilatie van twee anonieme middeleeuwse stukken door Femke Kramer & Jacques Tersteeg)
2002 Ripperda (vert. Ripperda van Gert Fokkens)
2001 Ol Speulgoud (vert. Oud speelgoed van Chiem van Houwelingen)
2003/4 Sam Pongel en zien kuren (bewerking Pongo Plays van Henry Livings)
2005 Figaro let zok schaaiden (vert. Van de scheiding van Figaro van Ödon von Horvath)
2005 Tjadeke van Kraiwerd (gebaseerd op de legende Tjadeke uit de kroniek van Emo)
2009 In de stroom op (vert. Way Upstream van Alan Ayckbourn)
2012 De Nije Man (vert. De Nieuwe Man van Thomas Rosenboom)
Lit: H. Diemer en J. Loer, Twee eeuwen Gronings, n golden toal (In Boekvorm 2005). Nieuwe Groninger Encyclopedie(Regio-Projekt Uitgevers 1999). Cursus Gronings les 9 – Gré van der Veen door Kees Visscher (Radio Noord, St. Grunneger toal, Provinciale Bibliotheekcentrale Groningen 1987/88)
