Verschaaiden Grunnegers binnen tiedens dizze intelligente lockdown hail creatief in de weer west mit t ombenuimen van mondkapjes noar t Grunnegs tou. Der is nou zulfs sproake van n haalve gebelschop dij in soorten en moaten de ronde dut. Noa onze oproup in Dagblad van het Noorden en RTV Noord kwammen der aal meer inzendens uut d’haile pervinsie en van wied doarboeten op batterij. Lu haren mitmekoar n schiere diverdoatsie en brochten ons flink wat creatieve toalege varioatie.
Bek, gok, kaais
De maiste woorden wuiren moakt in n soamenstellen mit: bek, gok, kaais, klep, mond, muif, scheur, snoet(de), snuvverd, smoel en waffel. Wie mouten der vot wel bie zeggen dat summegen nait aal te fienbesnoard binnen, mor t leven is of en tou gewoon wraid en bie zetten roeg en raauw op t dakje en dat komt din ook tot utern in dizze bedenksels. Mit d’aine hebben je din wat meer op as mit d’aander. Wat ons ook opvuil, is dat t woord smoel, kaais en muif veuraal uut d’omgeven van Winschoot kwam. t Let zuk vanzulf wel roaden dat t jiddisch doar in de stadstoal nog wel goud verankerd is. Hail voak kwammen we de combi mit n doukje, schoet (schort), slab-slabber(ke), lapke, pisdouk, wiedel (luier) tegen. Aan dizze touvougens kinnen je sums ook wel roaden uut welk dail van de pervinsie ze kommen. De herkomst doarvan kinnen je bievubbeld òflezen, deur ais goud te kieken noar de verklaainwoordvörms. Noast t bekìnde –je en tje, bestaait der ook n typische Grunneger aigenoardeghaid, mit woorden dij indegen op –ke uut t noordelk dail komt en dij mit n -ie meer richten t Veenkolonioals gaait. Aal mit aal is t n verrazzende oogst. En wat nou de beste omtoalen is dat loatve hier mor evenpies in t midden, en ie apmoal nog stief bedaankt veur t mitdenken mit ons.
Rieke oogst
De volgende veurstellen kwammen ons d’oflopen weken via allerhaande medioale knoalen in de muit:
Baksilholder
Bekbedekker
Bekboksempje
Bekdekje
Bekfilter
Bekholder
Bekkap (ke)
Beklap, Bekjelappe
Brabbellapke
Goavanmie-òf
Goklappie
Holdiedeklap
Kaaiskapke
Klepdekje
Klepòfsloeter
knupdoukie
Kwiellapke
Kwielvodde
Monddoukje
Mondkapke
Mondpuutje
Mondslapke
Mondslabberke
Mondschoet
Muifmutse
Neus Bek Doukje
Reveldoukje
Revelrokje
Smoeldekje
Rocheldoukje
Scheurslöt
Smetklebbe
Smoeldouk
Smoelpude
Smoelschoetje
Smoelwiedel
Snoaveldouk
Snoedepedde
Snoerdienmondkapke
Snoetflittertje
Snoethuuske
Snoetschaarmke
Snoetjedoekje
Snoetschoet(je)
Snoetpisdouk
Snoetjepole
Snuusterdoukje
Snuutschuut
Snuvverddouk
Spijdoukje
Sputterfilter
Sputterkapke
sputterlappie
Sputterdoukje
Tronietruitje
Waffeldouk
Wiedvot
Zwieglappie
Lokdown
Noa zukse mooi benoamens in t Grunnegers veur n ‘Mondkapje’, wilve joe nog ais wat vroagen om verder mit ons mit te denken. In d’oflopen Corona-moanden is der aalgedureg sproake van n Engelse uutdrukken ‘Lockdown’. Je zain dizze uutdrukken en heuren t overaal om joe tou. t Liekt bie zetten net of t stoer is om dit in t Standoard Nederlaands te vertoalen.
Aan joe van ons kaant nou dizze vroage: Hou zollen ie ‘Lockdown’ vertoalen noar t Grunnegs. t Zel ons slim nij doun mit wat veur Grunneger oplözzens ie op proppen kommen. Loat joe nait nuigen en loat joen creatieve kaande ais zain.
Mit n toalege groutnis aan joe apmoal en tot aandermoal,
Henk Scholte
Streektaalconsulent Centrum Groninger Taal & cultuur
