Eerder stelden we Leo Tepper al aan u voor: Leo is een van onze vrijwilligers die helpt met WoordWaark, een echte WoordWaarker. Hij is druk bezig het werk van Ter Laan te controleren en komt daarbij schatten aan woorden tegen, waar hij graag over schrijft. Bij deze volgt Leo’s eerste column, en wel over een heel bijzonder woord: fidibus.
Ik kwam bij het controleren van de digitale proefversie van het woordenboek van Ter Laan het woord fidibus tegen. Ik vraag mij af hoeveel mensen dit woord nog kennen. Ik gok geen. Het is namelijk een papiertje om een lamp, kaars of sigaar mee aan te steken. Ik vond het een vreemd woord voor het Gronings, omdat het er heel erg uitziet als Latijn. Sterker nog: het is Latijn, en wel een naamval van fidus (geloof, vertrouwen).
Enig onderzoek op internet bracht aan het licht dat dit woord in de negentiende eeuw voorkwam in het Nederlands en in het Duits – het is dus geen typisch Gronings woord. Het blijkt een verbastering te zijn van fidelibus (aan mijn beste vrienden): het beginwoord van kattenbelletjes waarmee studenten in Duitsland elkaar uitnodigden. Blijkbaar werden die briefjes vervolgens gebruikt door de mannelijke studenten om het licht te ontsteken, dan wel om tijdens het lezen van het Corpus Juris Civilis of de exegese van Plato eens een sigaar op te steken. Maar waarom heeft Ter Laan dit woord opgenomen in zijn Groningse woordenboek?
