Het is januari, het begin van een nieuw jaar en traditioneel het moment voor goede voornemens. Vaak wordt er zorgelijk gekeken naar de weegschaal, omdat de feestdagen nét iets te gezellig waren. Hoog tijd om meer te gaan sporten of met frisse moed te beginnen aan een nieuw dieet. Voor de bewuste eters is er in Groningen een broodachtig lekkernij verkrijgbaar die prima past binnen een caloriearme eetwijze: knappertjes.
Door: Martin Hillenga / Levend Erfgoed Groningen
36 calorieën van de 36e laan
Knappertjes zijn een variant op de – ook typisch Groninger – hardbroden. Ze waren vanwege de lange houdbaarheid vooral populair bij schippers en arbeiders. De lekkernij werd in 1933 ontwikkeld door bakker Wieringa uit Wildervank. Daar worden ze, op de hoek Raadhuisstraat – 36e Laan, tegenwoordig nog steeds gebakken.
Knappertjes danken hun naam aan het tikkend geluid dat ze maken tijdens het afkoelen. Dat is ook nogmaals te horen wanneer je een hap van de cracker neemt. Maar helaas ook wanneer je er in de boodschappentas per ongeluk iets zwaars opgooit.
Wieringa
Bakkerij Wieringa, opgericht in 1914 en nog steeds in de familie, was door de opkomst van industriële bakkerijen eind jaren ’60 gedwongen het assortiment te versmallen. De kokoskransen, gevulde koeken, kruidkoek- en cakesoorten werden daarom – bij wijze van spreken – overboord gezet. Vanaf 1976 legt het bedrijf zich toe op enkel de productie van zoete hardbroden en knappertjes. Van de laatste verlaten jaarlijks meer dan 5 miljoen stuks de ovens.
Bewuste eters
Uiteraard bestaat de doelgroep niet meer uit schippers en landarbeiders. Daaraan is geen droog brood meer te verdienen. Knappertjes vinden vooral aftrek bij bewuste eters. Ze bevatten maar 36 calorieën en de afzet stijgt dan ook traditiegetrouw in januari, wanneer veel mensen na de feestdagen zorgelijk naar de weegschaal kijken. Ook is de toenemende waardering voor ‘slow food’ en ambachtelijke streekproducten van invloed op de populariteit. De receptuur bestaat al sinds 1933 uit dezelfde ingrediënten: bloem, water, gist en zout – zonder verdere toevoegingen.
Levend Erfgoed in Groningen
Het verhaal over de knappertjes is ook te lezen op de Levend Erfgoed Groningen website. Levend Erfgoed Groningen deelt verhalen over tradities en gewoonten in Groningen: het immaterieel erfgoed. De website is sinds 28 augustus 2015 (Groningens Ontzet) in de lucht en een initiatief van Centrum Groninger Taal & Cultuur (CGTC) in samenwerking met de Verhalen van Groningen.
