Al bijna vijftig jaar lang zijn de theatervoorstellingen van WAARK te zien in vele theaters en buurthuizen in Stad en Ommeland. Het begon in 1973, op initiatief van directeur Ton Post van de Stadsschouwburg Groningen, met volledige steun van toenmalig wethouder Max van den Berg. Het eerste stuk dat werd gepresenteerd was geschreven door Simon van Wattum, schrijver en dichter in het Gronings, tevens betrokken hoofdredacteur van de Winschoter Courant/Oost-Groninger Dagblad. De dertien scène’s in zijn stuk gaf hij de titel: Boerenzoad dut ’t altied en hij vond dat deze tekst ook als aandachtstrekker op de schouwburg moest worden aangebracht. Daar dachten zelfs zijn eigen redacteuren anders over en uiteindelijk werd als titel van het stuk de titel van de eerste scène gekozen: WAARK.
Door: Luchiena Lanjouw / WAARK
Het werd ook de naam van het Groningstalige theatergezelschap, dat sinds 1981 als zelfstandige stichting opereert. Met een sterk professionele inslag en aanpak. Uitvoeringen met acteerwerk van hoge kwaliteit: dat kenmerkt het gezelschap.
Na de eersteling WAARK volgden in het Gronings vertaalde stukken van Bertold Brecht, die dan Moeke Keroazie, De Krietkring of het Goie wicht van de Veurstad heetten.
Als een eerbetoon aan de regisseur van het eerste uur, Annemarie Prins, gaf het bestuur van WAARK haar in 2019 de ruimte om de voorstelling Bevings te maken, over het aardgasdrama in onze provincie.
Mien tanne Agga
Een van de twee voorstellingen van WAARK die in 2022 in première gaat is de (kleine-zaal)voorstelling Mien tanne Agga. Deze voorstelling gaat over de bijzondere tante van actrice Janneke Geertsema, een tante die onder meer haar hele leven Mickey Mouse poppen breide voor al haar neven en nichten en aanverwante artikelen. Tante Gerarda (Agga) Geertsema speelde een belangrijke rol in de bakkersfamilie in het naoorlogse Muntendam, waar Janneke Geertsema opgroeide. Toen Janneke in 1948 werd geboren, was haar tante Agga 41 jaar oud. Agga werd als minderbegaafd beschouwd: ze moest achterin de klas zitten en werd uiteindelijk van school gehaald omdat ze niet tegen de rook van de kolenkachel kon. Ze ging vervolgens brood bezorgen in Tussenklappen, tot aan Zuidbroek.
Al 30 jaar een plan
Janneke Geertsema is een van de vaste spelers van WAARK. Sinds de start van het gezelschap in 1973 was ze te zien in zo’n twintig producties en heeft ze – niet alleen binnen WAARK – een indrukwekkend CV opgebouwd. Al ruim dertig jaar heeft ze het plan – samen met regisseur Harm-Ydo Hilberdink – om een theatrale verbeelding te maken van haar jeugdjaren in Oost-Groningen. Deze plannen worden nu eindelijk gerealiseerd. Jan Veldman, die voor WAARK ook de teksten schreef van Haardloper Huzengoa en De Menalda vetes, schreef een prachtige monoloog. Het heeft dus even geduurd, maar dan heb je ook wat. “Soms moet een plan rijpen als een goede wijn. Het is nu de perfecte tijd voor persoonlijke verhalen waarin gewone mensen bijzonder mogen zijn!”, aldus regisseur Harm-Ydo Hilberdink.
Tijdsbeeld
In de monoloog krijgen we door de ogen van Agga een tijdsbeeld gepresenteerd waarin o.a. de oorlog en de Jodenvervolging hun schaduwen vooruitwerpen. En we zien de tijd van de wederopbouw. In het Amerika van de jaren dertig ontwerpt de Plattduutser Ubbe Iwerks als partner van Walt Disney de cartoonfiguur Mickey Mouse. Tante Agga ziet in 1937 voor het eerst een afbeelding ervan in het blad Vrouwenleven en begint te breien om vervolgens nooit meer op te houden… Tante Agga ziet alles gebeuren, blijft zichzelf en zo wordt ze voor Janneke de personificatie van een verloren gegane tijd.
Als geen ander weet schrijver Jan Veldman de juiste, beeldende toon te treffen. In het harde en prachtige Gronings van Muntendam zet hij een tijdsbeeld neer dat gaat leven. Tante Agga maakt vanzelfsprekend deel uit van dat taaldecor en we voelen de band tussen tante en nicht Geertsema.
Mickey Mouse breien
In 1937 verscheen een patroon voor een gebreide Mickey Mouse pop in het blad Vrouwenleven (en op 2 december 1938 ook in het blad Margriet). Tante Agga breide heel veel Mickey Mouse poppen, maar de meeste zijn in de loop der jaren helaas verloren gegaan. Na een oproep van WAARK zijn er nu alweer verscheidene enthousiastelingen aan het breien geslagen. De gebreide poppen vormen straks onderdeel van de voorstelling. Voor de mensen bij wie het nu ook gaat kriebelen: het patroon staat op de website van WAARK (www.waark.nl) en is ook op te vragen via info@waark.nl.
Staait n bisschop veur Stad
In 2022 ligt het beruchte rampjaar 1672 – het volk was redeloos, reddeloos en de notabelen radeloos – alweer 350 jaar achter ons. Daar wordt op allerlei plaatsen extra aandacht aan gegeven. Ook theatergroep WAARK sluit zich helemaal aan bij de festiviteiten van 2022 met haar theaterproductie Staait n bisschop veur Stad. Theatermaker Just Vink, bekend van Theater te Water, heeft het stuk geschreven en zal ook de regie voor zijn rekening nemen. Just heeft als schrijver het vizier gericht op een aantal ‘ommelaanders’. Via hen maken we het grote verhaal van het beleg van Groningen, de militaire strategieën, spionage en de godsdienstige strijd op een enerverende manier mee. Een theatervoorstelling vol geschiedenis, intriges en humor. Maar liefst 70 personen gaven na een oproep van WAARK aan dolgraag te willen spelen in dit nieuwe stuk.
Het artikel is ook te leven in de nieuwe editie Erfgoednieuws (januari 2022), bekijk het magazine op de website van Erfgoedpartners.
Ook elke maand de Erfgoednieuws in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan via deze link.
