Foto: Jan Glas

Jan J. Boer (1927, Wildervanksterdallen – 2011) was schrijver en dichter. Hij studeerde medicijnen in Groningen. Boer was vijftien jaar lang huisarts te Onstwedde, later geneesheer-directeur aan het Refaja-Ziekenhuis te Stadskanaal en verpleegtehuis Open Haven in Veendam.

In de vroege jaren zeventig begon Jan J. Boer lyriek te schrijven in het Veenkoloniaal Gronings, later ook korte verhalen, vaak fictieve, anekdotische schetsen uit de dokterspraktijk. Met het voorlezen van deze verhalen had hij zeer veel succes. Zijn eerste gedichtenbundel Liesterbes en Laiwerik verscheen in 1974 onder de naam Jan Boer, waardoor enige verwarring ontstond met de andere Groninger dichter Jan Boer. Latere publicaties verschenen derhalve onder de naam Jan J. Boer. De eerste verhalenbundel As ‘ter knipt verscheen in 1975. In totaal verschenen er meer dan twintig titels. In 1988 werden de honderd mooiste dokstersverhalen gebundeld in t Oavend ropt de koekoek weer. In Geschiedenis van de Groninger Literatuur zegt P. J. van Leeuwen over het werk van Boer: ‘Het is niet eenvoudig het werk van Boer op één noemer te brengen, tenzij dan dat wij het door en door Gronings kunnen noemen. Het vertoont een bonte mengeling van diepe, religieuze ernst, grote gevoeligheid, hier en daar neigend naar het sentimentele, warme liefde voor het veenkoloniale land, de natuur en het boerenleven, nuchter realisme, speelse en sprankelende humor, soms leutig, soms rauw, soms kolderiek.’

Boer heeft vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw een belangrijke bijdrage geleverd aan de opleving van de belangstelling voor het Gronings. Hij was voorzitter van t Grunneger Bouk en het Groninger Genootschap, en drijvende motor achter het Tiedschrift veur Grunneger Kultuur, Toal en Taiken. Ook werden onder zijn leiding de K. ter Laanprijs voor cultuur en de Literaire Prijs van Stichting t Grunneger Bouk ingesteld. In 1994 ontving Boer zelf de K. ter Laanprijs.

Jan J. Boer stelde een aantal bloemlezingen en verzamelbundels samen waaronder in 1990 Liesterkralen – een bloemlezing van honderd Grunneger gedichten in opdracht van Stichting t Grunneger Bouk. In Dij t dut mout t waiten (1989) verzamelde Boer typische Groninger spreekwoorden en gezegden.[JG]

Het gedicht ‘Aalbeern-bossie’.

Zelfstandige publicaties
1974 Liesterbes en Laiwerik (Dekker & Huisman)
1974 Goandeweg en ondertied (Dekker & Huisman)
1975 As t er knipt (Dekker & Huisman)
1975 Dit eerlieks laand (Dekker & Huisman)
1977 Speulgoud van ons Laimeneer (Dekker & Huisman)
1978 As de laiwerik zingt (Dekker & Huisman)
1980 Liesters in t Fledderbos (samensteller) (Dekker & Huisman)
1980 Haarm Pakkedaarm (Dekker & Huisman)
1981 Wat mie nait jeukt dat kraab ik nait (Stabo/All-Round)
1981 De veenpluusvogel/De wollegrasvogel (Europrint)
1981 Kromme Jurrie en aander verhoalen (Stabo-All-Round)
1982 Swaalfienusten aan de geude (Dekker & Huisman)
1984 De hoanetree (Dekker & Huisman)
1984 Bie ons op t dörp (De koerier)
1984 Lopen deur de haaide (Dekker & Huisman)
1985 Knelus Knienekop en datteg aander verhoalen (Dekker & Huisman)
1985 Grunneger kerstverhoalen (samensteller) (Stichting t Grunneger Bouk)
1988 t Oavend ropt de koekoek weer (Dekker & Huisman)
1988 Boukwaiten Jaantje (Dekker & Huisman)
1989 Fuut, fuut, laange bainen en gain kuut (Dekker & Huisman)
1989 Kerstverhoalen (samensteller) (Stichting t Grunneger Bouk)
1989 Dij t dut mout t waiten (Staalboek)
1990 Fiederoempie, Fiederampie (Dekker & Huisman)
1990 Liesterkralen(samensteller) (Stichting t Grunneger Bouk)
1991 Op old ies vrust t licht (Dekker & Huisman)

Lit: H. Diemer en J. Loer, Twee eeuwen Gronings, n golden toal (In Boekvorm 2005). Nieuwe Groninger Encyclopedie(Regio-Projekt Uitgevers 1999). P. J. van Leeuwen, Geschiedenis van de Groninger Literatuur (Actief, 1984).

Op vrijdag 2 juni 2023 is de opening van de Grunneger Toalroute in de Wildervanksterdallen. De streektaalroute is gewijd aan het werk van schrijver dr. Jan J. Boer.