Groninger taaldeskundige, zanger, rapper, tekstschrijver, presentator, taaldocent, psycholoog, leraar wiskunde en streektaalconsulent. Hij is het allemaal. Op dit moment ligt de focus vooral op het leraarschap en streektaalconsulent zijn, en op de muziek natuurlijk. Al liggen optredens met zijn huidige band VanDeStraat op dit moment op een iets lager pitje. Als streektaalconsulent bij het Centrum Groninger Taal & Cultuur is hij bezig met het ontwikkelen van nieuwe leermethoden Gronings voor het voortgezet onderwijs. Een gesprek met Olaf Vos (Meedhuizen, 1972) over Gronings en jongeren.
Door Patricia Ottay en Anna Pot
Als Olaf aan het Gronings denkt, dan voelt hij een trotsheid. Het Gronings is mooi. Al vanaf zijn kindertijd is het Gronings onderdeel van zijn leven geweest. ‘Thuis werd er Ede Staal gedraaid en werd er Gronings gesproken. Toen ik ouder werd kwamen er hobby’s en volgde de studietijd en ontstond er meer afstand naar de streektaal. In Groningen ging ik psychologie studeren. De interesse in het Gronings kwam terug door de muziek. Eigenlijk door steun van Stichting Nij, waardoor Tom (red. Ritsema) en ik met de Bond tegen Harries een aantal Groningstalige liedjes konden opnemen. Toen ging het ineens heel snel.’ Er volgden optredens in het theater en Olaf werd gevraagd het taalprogramma Grunnegers op RTV Noord te presenteren.
Allint
In de begintijd van optredens en het presenteren werd het Gronings meer belangrijk en groter voor Olaf. ‘Ik begon de toal mooi te vinden en ik kon ervan genieten. Bijvoorbeeld wanneer de volgorde van Groninger werkwoorden ergens goed stond.’ Voor Olaf is er niet één goede variant Gronings. `Allint kan ook allain of alleneg zijn. Ik spreek ook de verschillende varianten door elkaar. Ik vind het allemaal mooi, ook het Stadjers. In de taalcursussen die ik geef laat ik ook altijd alle varianten horen.’
Onderwijs
Naast als streektaalconsulent bezig te zijn met het Gronings en onderwijs staat Olaf ook voor de klas als docent Wiskunde. Hij volgt hiervoor nog een extra opleiding en voor zijn afstuderen ontwikkelt hij een module Wiskunde in het Gronings. ‘Op de Ubbo Emmius in Winschoten waar ik werk ga ik het Gronings als keuzevak aanbieden voor leerlingen in het tweede en derde jaar. Dit gaat na de zomer gebeuren en zal op inschrijving zijn. Het Gronings wordt dus eerst nog geen verplicht vak, maar het is heel erg leuk om dit mogelijk te maken.’
Toukomst
Olaf is zich er zeker van bewust dat er tegenwoordig nog maar weinig kinderen en jongeren zijn die op school Gronings spreken. Uiteindelijk zal het steeds minder worden. Olaf: `Ik heb niet de illusie dat we het Gronings kunnen behouden als een taal die we spreken. Maar er zijn nog veel gebieden waar we te weinig mee doen. Bijvoorbeeld in het onderwijs kunnen we via cultuur veel meer creëren via muziek om pubers te bereiken. Wat Aans! is heel populair op scholen net als strips. Er is veel meer dan alleen Ede Staal.’
Schop in de moaze
Een favoriet Gronings woord heeft Olaf niet. Alle woorden zijn mooi vindt hij. Tijdens een ouderavond op de school waar Olaf lesgeeft noemde een ouder dat zijn kind wel n schop in de moaze mocht hebben. Olaf (lachend): `Dat rauwe van het Gronings heeft zeker iets. Maar ook het zangerige van het Hogelandsters vind ik heel mooi.’
Olaf Vos is zaterdag 5 september te gast in de live-talkshow Moi Forum! – Veur Mekoar. Een productie van CGTC in samenwerking met Forum Groningen en Stichting t Grunneger Bouk. Olaf vertelt dan meer over het Gronings en de onderwijsplannen van CGTC.
