150 jaar Kornelis ter Laan
Op 8 juli dit jaar is het 150 jaar geleden dat Kornelis ter Laan, als oudste zoon van kleine landbouwers, in Slochteren aan de Groene Dijk werd geboren. Zijn naam is een begrip in Groningen. Hij liet ‘zijn gewest’ een erfenis na in de vorm van een indrukwekkende rij publicaties, waarvan het Nieuw Groninger Woordenboek en de Groninger Encyclopedie als belangrijkste gezien kunnen worden. Daarnaast waren (en zijn) zijn pogingen om voor het Groninger dialect (met al zijn variaties) tot een eenheid van spelling te komen van grote invloed. Zijn woordenboek neemt thans in het CGTC project WoordWaark een belangrijke plaats in. En dan hebben we het hier nog niet eens over zijn politieke functies.
Levensloop
Kornelis ter Laan werd geboren op 8 juli 1871, als oudste zoon van een kleine landbouwersgezin. Gedurende zijn leven vervulde hij meerdere rollen als onderwijzer, schoolhoofd, politicus en burgemeester, folklorist, taalkundige en publicist. Hij was Tweede Kamerlid voor de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (1901-1937), het eerste ‘rode’ gemeenteraadslid in Den Haag (1905-1914) en de eerste socialistische burgemeester van Nederland te Zaandam (1914-1937). In Groningen werd Ter Laan vooral bekend als voorman van de Groninger Beweging, als nestor van de Groninger taal, als samensteller van onder meer het Groninger Woordenboek (1e druk 1929) en de Groninger Encyclopedie (1954-’55) en een groot aantal andere publicaties.
Toen hij in 1937 met pensioen ging – als burgemeester en als kamerlid – werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw. In 1949 koos men hem (78 jaar) als oudste der initiatiefnemers tot voorzitter van het in datzelfde jaar opgerichte Volkskundig Genootschap. In 1951 ontving hij uit handen van Prins Bernhard de Zilveren Anjer voor het vastleggen van het streekeigene in Groningen. In juli van dat jaar kreeg hij ter ere van zijn 80e verjaardag in zijn geboortedorp een gedenkzuil op de plek waar hij ooit – tijdens de verkiezingen van 1901 – met Goeman Borgesius had staan debatteren. Tevens werd hij die dag benoemd tot ereburger van de gemeente, met als bijbehorend geschenk een bank naast het monument. Ter gelegenheid van dit volgens zijn eigen zeggen ‘jubeljaar’ schreef Ter Laan Hoezen van Gruindiek, opgedragen aan zijn vrouw, die in 1946 was overleden. Op 90-jarige leeftijd verscheen nog van zijn hand De Geschiedenis van Slochteren.
Bij zijn afscheid als voorzitter van het Grunneger Genootschap (1930-1961) zei hij: ‘Ik heb ervoor geijverd dat ons Groningen kon meedoen in de wereld.’ Na een intens werkzaam en veelzijdig leven overleed hij op 91-jarige leeftijd op 6 maart 1963 in het bijzijn van zijn kinderen. …
Lees HIER het complete verhaal over K. ter laan, geschreven door kleindochter Stip ter Laan en gepubliceerd in Toal en Taiken.
Copyright: Het artikel over K. ter Laan is gepubliceerd met toestemming van de auteur. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
